Library is a source of information and ideas,a place of learning and the creation of new knowledge

PM SHRI KENDRIYA VIDYALYA PRAGATI VIHAR LIBRARY SHIFT-2

ЁЯУШ PM SHRI KENDRIYA VIDYALAYA,PRAGATI VIHAR SHIFT 2

READ TO LEAD,LEARN TO SHINE !ЁЯУЧ рдЬ्рдЮाрди рдмрдв़ाрдУ, рд╕ीрдЦो рддाрдХि рдЪрдордХो! •

Book Title

PRINCIPLES OF LIBRARY SCIENCE GIVEN BY Dr. S.R.RANGANATHANS

ЁЯУШ 1️⃣ Books are for use | 2️⃣ Every reader his/her book | 3️⃣ Every book its reader | 4️⃣ Save the time of the reader | 5️⃣ The library is a growing organism — By Dr. S. R. Ranganathan ЁЯУЪ

AA

READING PROMOTION ACTIVITIES GALLERY

Tuesday, April 23, 2024

World Book and Copyright Day Quiz(23 April 2024)

 


CLICK THE LINK TO PLAY THE QUIZ ON 


World Book and Copyright Day 2024

 


рд╡िрд╢्рд╡ рдкुрд╕्рддрдХ рдФрд░ рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рджिрд╡рд╕: рдЗрддिрд╣ाрд╕

рдпूрдиेрд╕्рдХो рдиे рд╡िрд▓िрдпрдо рд╢ेрдХ्рд╕рдкिрдпрд░, рдоिрдЧुрдПрд▓ рд╕рд░्рд╡ेंрдЯ्рд╕ рдФрд░ рдЗंрдХा рдЧाрд░्рд╕िрд▓рд╕ो рдбे рд▓ा рд╡ेрдЧा рд╕рд╣िрдд рдорд╣ाрди рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдХो рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рджेрдиे рдХे рд▓िрдП 23 рдЕрдк्рд░ैрд▓ рдХो рд╡िрд╢्рд╡ рдкुрд╕्рддрдХ рджिрд╡рд╕ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЪुрдиा рд╣ै, рдЬिрдирдХी рдЗрд╕ी рджिрди рдоृрдд्рдпु рд╣ुрдИ рдеी। 1995 рдоें, рджुрдиिрдпा рднрд░ рдХे рд▓ेрдЦрдХों рдФрд░ рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рджेрдиे рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдкेрд░िрд╕ рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рдпूрдиेрд╕्рдХो рдЬрдирд░рд▓ рдХॉрди्рдл्рд░ेंрд╕ рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕ рддिрдеि рдХो рдЕंрддिрдо рд░ूрдк рджिрдпा рдЧрдпा рдеा।

рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рдХ्рдпा рд╣ै?

рдпрд╣ рдПрдХ рдХाрдиूрдиी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рд╣ै, рдЬो рдЕрдзिрдХांрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рд▓ाрдЧू рдХी рдЧрдИ рд╣ै, рдЬो рд▓ेрдЦрдХों рдпा рдоूрд▓ рдХाрд░्рдпों рдХे рд░рдЪрдиाрдХाрд░ों рдХो рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ рд╕ीрдоिрдд рд╕рдордп рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢ेрд╖ рдЕрдзिрдХाрд░ рджेрддी рд╣ै। рдоूрд▓рддः рдпрд╣ рдирдХрд▓ рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рдпрд╣ рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рдзाрд░рдХ рдХो рдХाрд░्рдп рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХे рд▓िрдП рд╢्рд░ेрдп рдкाрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рднी рджेрддा рд╣ै। рддो, рдпрд╣ рдПрдХ рдмौрдж्рдзिрдХ рд╕ंрдкрджा рд░ूрдк рд╣ै।

рд╡िрд╢्рд╡ рдкुрд╕्рддрдХ рдПрд╡ं рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рджिрд╡рд╕: рдЙрдж्рджेрд╢्рдп

рдЗрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рджुрдиिрдпा рднрд░ рдоें рдХिрддाрдмों рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХों рдХो рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рджी рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рд▓ोрдЧों рдХो рдкрдв़рдиे рдХे рдЖрдиंрдж рдХो рдЦोрдЬрдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд╕े рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдо्рдоाрди рдкैрджा рд╣ोрдЧा рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдк्рд░рдЧрддि рдоें рдЕрдкूрд░рдгीрдп рдпोрдЧрджाрди рджिрдпा рд╣ै। рд╕рд╣िрд╖्рдгुрддा рдХी рд╕ेрд╡ा рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдФрд░ рдпुрд╡ा рд▓ोрдЧों рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд▓िрдП рдпूрдиेрд╕्рдХो рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी, рдпрд╣ рджिрди рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рдХाрдиूрдиों рдФрд░ рдмौрдж्рдзिрдХ рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХे рдЕрди्рдп рдЙрдкाрдпों рдХे рдмाрд░े рдоें рд▓ोрдЧों рдХे рдмीрдЪ рд╕рдордЭ рдмрдв़ाрдПрдЧा।

рдЗрд╕рдоें рдХोрдИ рд╕ंрджेрд╣ рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рдпрд╣ рджिрди рджुрдиिрдпा рднрд░ рдХे рд▓ोрдЧों рдФрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рд▓ेрдЦрдХों, рдк्рд░рдХाрд╢рдХों, рд╢िрдХ्рд╖рдХों, рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпाрдз्рдпрдХ्рд╖ों, рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдФрд░ рдиिрдЬी рд╕ंрд╕्рдеाрдиों, рдоाрдирд╡ीрдп рдЧैрд░ рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕ंрдЧрдардиों рдФрд░ рдЬрдирд╕ंрдЪाрд░ рдоाрдз्рдпрдоों рд╕рд╣िрдд рдкुрд╕्рддрдХ рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХे рд╣िрддрдзाрд░рдХों рдХे рд▓िрдП рд╕ाрдХ्рд╖рд░рддा рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиे рдФрд░ рд╕рднी рдХी рдорджрдж рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдоंрдЪ рдмрди рдЧрдпा рд╣ै। рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा।


World Earth Day (22.04.2024)



World Earth Day 2024: рдкृрде्рд╡ी рд╕िрд░्рдл़ рдордиुрд╖्рдпों рдХी рд╣ी рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдХрд░ोрдб़ों рдЬीрд╡-рдЬंрддुрдУं рдФрд░ рд╡рдирд╕्рдкрддिрдпों рдХे рд░рд╣рдиे рдХा рд╕्рдеाрди рд╣ै рдпा рдпूं рдХрд╣ें рдХि рдпрд╣ рд╕рдмрдХा рдШрд░ рд╣ै. рд▓ेрдХिрди, рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдкृрде्рд╡ी рдХो рд▓рдЧाрддाрд░ рдиुрдХрд╕ाрди рдкрд╣ुंрдЪाрддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै. рдЬिрд╕рдХे рдЪрд▓рддे рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЖрдкрджाрдПं рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓ рд░рд╣ी рд╣ैं. рдк्рд░рдХृрддि рдЗрд╕ рддрд░ीрдХे рд╕े рдЕрдирдмैрд▓ेंрд╕ рд╣ो рдЧрдИ рд╣ै рдХि рдмाрдв़, рдкॉрд▓्рдпूрд╢рди, рдХ्рд▓ाрдЗрдоेрдЯ рдЪेंрдЬ, рдЧ्рд▓ोрдмрд▓ рд╡ॉрд░्рдоिंрдЧ рдЬैрд╕ी рд╕рдорд╕्рдпाрдПं рдмрдв़рддी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ैं.

рдЗрди्рд╣ी рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдкрд░ рд╕рдмрдХा рдз्рдпाрди рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рдоंрдбрд░ा рд░рд╣े рдЦрддрд░े рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП 'рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे'  рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рддाрдХि рд▓ोрдЧों рдХो рдкृрде्рд╡ी рдФрд░ рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХे. рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рд╡िрд╢्рд╡ рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ 22 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 2024 рдХो рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд╣рд░ рдмाрд░ рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рдеीрдо  рд░рдЦी рдЬाрддी рд╣ै. 

рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे 2024 рдеीрдо

рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे рдПрдХ рдирдИ рдФрд░ рдЕрд▓рдЧ рдеीрдо рдХे рд╕ाрде рд╕ेрд▓िрдм्рд░ेрдЯ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै. рд╕ाрд▓ 2024 рдоें рдЗрд╕рдХी рдеीрдо рд╣ै-рдк्рд▓ैрдиेрдЯ рд╡рд░्рд╕ेрд╕ рдк्рд▓ाрд╕्рдЯिрдХ (Planet vs Plastic). рдЗрд╕ рдеीрдо рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕िंрдЧрд▓ рдпूрдЬ рдк्рд▓ाрд╕्рдЯिрдХ рдХे рдЙрдкрдпोрдЧ рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдСрдк्рд╢ंрд╕ рдХी рддрд▓ाрд╢ рдкрд░ рдЬोрд░ рджेрдиा рд╣ै. рд╡рд╣ीं рд╕ाрд▓ 2023 рдХी рдеीрдо рдеी, рдЗрди्рд╡ेрд╕्рдЯ рдЗрди рдЕрд╡рд░ рдк्рд▓ैрдиेрдЯ (Invest in our planet).

рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे рдЗрддिрд╣ाрд╕

рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे рдордиाрдиे рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ 1969 рдоें рдпूрдиेрд╕्рдХो рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдоें рд╢ांрддि рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддा рдЬॉрди рдоैрдХрдХोрдиेрд▓ рдиे рджिрдпा рдеा. рд╢ुрд░ू рдоें рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдкृрде्рд╡ी рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдХрд░рдиा рдеा рдФрд░ 22 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1970 рдХो рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ рдордиाрдпा рдЧрдпा рдеा. 1990 рдоें рдбेрдиिрд╕ рд╣ेрд╕ рдиे рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦा, рдЗрд╕рдоें 141 рджेрд╢ों рдиे рдмрдв़ рдЪрдв़рдХрд░ рд╣िрд╕्рд╕ा рд▓िрдпा. рд╕ाрд▓ 2016 рдоें рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ рдХो рдЬрд▓рд╡ाрдпु рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХे рд▓िрдП рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा. рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ рдиेрдЯрд╡рд░्рдХ 190 рджेрд╢ों рдоें 20,000 рд╕ाрдЭेрджाрд░ों рдФрд░ рд╕ंрдЧрдардиों рдоें рдлैрд▓ा рд╣ुрдЖ рд╣ै.

рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп

рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ рдкрд░ рд▓ाрдЦों рд▓ोрдЧ рдоिрд▓рдХрд░ рдк्рд░рджूрд╖рдг рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХो рдЦрддрд░ा рдкрд╣ुंрдЪाрдиे рд╡ाрд▓ी рдЪीрдЬ़ों, рдЬैрд╕े - рд╡рдиों рдХी рдХрдЯाрдИ рд▓рдЧाрддाрд░ рдмрдв़рддी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै, рдРрд╕े рдЧंрднीрд░ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдгीрдп рдоुрдж्рджों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЦрдб़े рд╣ोрддे рд╣ैं. рдЗрд╕ рдоौрдХे рдкрд░ рджुрдиिрдпा рднрд░ рдоें рддрд░рд╣-рддрд░рд╣ рдХे рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХी рдорджрдж рд╕े рд▓ोрдЧों рдХो рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХो рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЦрддрд░ों рдХे рдмाрд░े рдоें рдЕрд╡рдЧрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХो рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдП рдк्рд░рдпाрд╕ों рдХे рд▓िрдП рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХрд░рдиा рд╣ै । 



World Health Day Celebration 

Poster Making Competition
















 

Sunday, April 14, 2024

рдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬрдпंрддी (рдЬीрд╡рди рдкрд░िрдЪрдп рдПрд╡ं рдЖрдзाрд░िрдд рдк्рд░рд╢्рдиोंрддрд░ी )

 


рдк्рд░рд╢्рдиोंрддрд░ी рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ा рдХ्рд▓िрдХ рдХрд░े  ЁЯСЙрдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдк्рд░рд╢्рдиोंрддрд░ी

рдЬрди्рдо14 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1891 
рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢, рднाрд░рдд рдоें
рдЬрди्рдо рдХा рдиाрдорднिрд╡ा, рднीрдо, рднीрдорд░ाрд╡, рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░
рдЕрди्рдп рдиाрдордмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░
рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрддाрднाрд░рддीрдп
рдзрд░्рдордмौрдж्рдз рдзрд░्рдо
рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╕рдо्рдмрдж्рдзрддा• рдоुंрдмрдИ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп (рдмी॰рдП॰)
• рдХोрд▓ंрдмिрдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп
(рдПрдо॰рдП॰, рдкीрдПрдЪ॰рдбी॰, рдПрд▓рдПрд▓॰рдбी॰)
рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл़ рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ 
(рдПрдордПрд╕режрд╕ीреж,рдбीрдПрд╕॰рд╕ी॰)
рдЧ्рд░ेрдЬ рдЗрди (рдмैрд░िрд╕्рдЯрд░-рдПрдЯ-рд▓ॉ)
рдкेрд╢ाрд╡िрдзिрд╡ेрдд्рддा, рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ी, рд░ाрдЬрдиीрддिрдЬ्рдЮ,
рд╢िрдХ्рд╖ाрд╡िрдж्рджाрд░्рд╢рдиिрдХ, рд▓ेрдЦрдХ рдкрдд्рд░рдХाрд░, рд╕рдоाрдЬрд╢ाрд╕्рдд्рд░ी, рдоाрдирд╡рд╡िрдЬ्рдЮाрдиी, рд╢िрдХ्рд╖ाрд╡िрдж्, рдзрд░्рдорд╢ाрд╕्рдд्рд░ी, рдЗрддिрд╣ाрд╕рд╡िрдж् рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░, рд╕рдо्рдкाрджрдХ
рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпрд╡рдХीрд▓, рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рд╡ рд░ाрдЬрдиीрддिрдЬ्рдЮ
рдЬीрд╡рди рд╕ाрдеी рд░рдоाрдмाрдИ рдЕंрдмेрдбрдХрд░       
(рд╡िрд╡ाрд╣ 1906- рдиिрдзрди 1935) 
 рдбॉреж рд╕рд╡िрддा рдЕंрдмेрдбрдХрд░      
( рд╡िрд╡ाрд╣ 1948- рдиिрдзрди 2003) 
рдмрдЪ्рдЪेрдпрд╢рд╡ंрдд рдЕंрдмेрдбрдХрд░
рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓    
                  
рд╢ेрдб्рдпुрд▓्рдб рдХाрд╕्рдЯ рдлेрдбрд░ेрд╢рди
рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд▓ेрдмрд░ рдкाрд░्рдЯी
рднाрд░рддीрдп рд░िрдкрдм्рд▓िрдХрди рдкाрд░्рдЯी
рдЕрди्рдп рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕ंрдмрдж्рдзрддाрдРं                   рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕ंрдЧрдарди:
• рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рд╣िрддрдХाрд░िрдгी рд╕рднा
• рд╕рдорддा рд╕ैрдиिрдХ рджрд▓
рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╕ंрдЧрдарди:
• рдбिрдк्рд░ेрд╕्рдб рдХ्рд▓ाрд╕ेрд╕ рдПрдЬ्рдпुрдХेрд╢рди рд╕ोрд╕ाрдпрдЯी
• рдж рдмाँрдмे рд╢ेрдб्рдпुрд▓्рдб рдХाрд╕्рдЯ्рд╕ рдЗрдо्рдк्рд░ुрд╡्рд╣рдоेंрдЯ рдЯ्рд░рд╕्рдЯ
• рдкिрдкрд▓्рд╕ рдПрдЬ्рдпुрдХेрд╢рди рд╕ोрд╕ाрдпрдЯी
рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕ंрдЧрдарди:
рднाрд░рддीрдп рдмौрдж्рдз рдорд╣ाрд╕рднा
рдкुрд░рд╕्рдХाрд░/ рд╕рдо्рдоाрди• рдмोрдзिрд╕рдд्рд╡ (1956) 
• рднाрд░рдд рд░рдд्рди (1990) 
• рдкрд╣рд▓े рдХोрд▓ंрдмिрдпрди рдЕрд╣ेрдб рдСрдл рджेрдЕрд░ рдЯाрдИрдо (2004) 
• рдж рдЧ्рд░ेрдЯेрд╕्рдЯ рдЗंрдбिрдпрди (2012)
рдоृрдд्рдпु6 рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1956 (рдЙрдо्рд░ 65)       
рдбॉ॰ рдЖрдо्рдмेрдбрдХрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рдоाрд░рдХ, рдирдпी рджिрд▓्рд▓ी, рднाрд░рдд
рд╕рдоाрдзि рд╕्рдерд▓ рдЪैрдд्рдп рднूрдоि,рдоुंрдмрдИ, рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░


рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХा рдЬрди्рдо рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдЗंрджौрд░ рд╢рд╣рд░ рдоें рд╕्рдеिрдд ‘рдорд╣ू’ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा  рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬी рдХा рдЬрди्рдо 14 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1891 рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬाрддि рд╕े рджрд▓िрдд рдеे। рдЙрдирдХी рдЬाрддि рдХो рдЕрдЫूрдд рдЬाрддि рдоाрдиा рдЬाрддा рдеा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрдирдХा рдмрдЪрдкрди рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдоुрд╢्рдХिрд▓ों рдоें рд╡्рдпрддीрдд рд╣ुрдЖ рдеा।

рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рд╕рд╣िрдд рд╕рднी рдиिрдо्рди рдЬाрддि рдХे рд▓ोрдЧों рдХो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдмрд╣िрд╖्рдХाрд░, рдЕрдкрдоाрди рдФрд░ рднेрджрднाрд╡ рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рдиा рдкрдб़рддा рдеा। рдХिंрддु рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдЖрдпी рд╕рднी рдЪुрдиौрддिрдпों рдХा рдбрдЯ рдХрд░ рд╕ाрдордиा рдХिрдпा рд╡ рджुрдиिрдпा рдоें рдЕрдкрдиी рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рда рдкрд╣рдЪाрди рдмрдиाрдИ। 


рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХा рдмрдЪрдкрди

рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░  рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкिрддा рдоुंрдмрдИ рд╢рд╣рд░ рдХे рдПрдХ рдРрд╕े рдордХाрди рдоें рд░рд╣рдиे рдЧрдП рдЬрд╣ां рдПрдХ рд╣ी рдХрдорд░े рдоें рдкрд╣рд▓े рд╕े рдмेрд╣рдж рдЧрд░ीрдм рд▓ोрдЧ рд░рд╣рддे рдеे рдЗрд╕рд▓िрдП рджोрдиों рдХे рдПрдХ рд╕ाрде рд╕ोрдиे рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдирд╣ीं рдеी рддो рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкिрддा рдмाрд░ी-рдмाрд░ी рд╕े рд╕ोрдпा рдХрд░рддे рдеे। рдЬрдм рдЙрдирдХे рдкिрддा рд╕ोрддे рдеे рддो рдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рджीрдкрдХ рдХी рд╣рд▓्рдХी рд╕ी рд░ोрд╢рдиी рдоें рдкрдв़рддे рдеे। рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдкрдв़рдиे рдХे рдЗрдЪ्рдЫुрдХ рдеे, рдкрд░ंрддु рдЫुрдЖрдЫूрдд рдХी рдк्рд░рдеा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдФрд░ рдиिрдо्рди рдЬाрддि рдХे рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╡े рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдирд╣ीं рдкрдв़ рд╕рдХрддे рдеे। рдкрд░ंрддु рдРрд╕ी рд╡िрдбंрдмрдиा рдеी рдХि рд╡िрджेрд╢ी рд▓ोрдЧ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдкрдв़ рд╕рдХрддे рдеे। рднीрдо рд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬीрд╡рдиी рдоें рдЕрдкрдоाрдирдЬрдирдХ рд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे рдзैрд░्рдп рдФрд░ рд╡ीрд░рддा рд╕े рдЕрдкрдиी рд╕्рдХूрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдХॉрд▓ेрдЬ рдХी рдкрдв़ाрдИ।



рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा

рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे рд╕рди् 1907 рдоें рдоैрдЯ्рд░िрдХुрд▓ेрд╢рди рдкाрд╕ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж ‘рдПрд▓ी рдлिंрд╕्рдЯрдо рдХॉрд▓ेрдЬ‘ рдоें рд╕рди् 1912 рдоें рдЧ्рд░ेрдЬुрдПрдЯ рд╣ुрдП। рд╕рди 1913 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे 15 рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рддीрдп рд╡्рдпाрдкाрд░ рдкрд░ рдПрдХ рд╢ोрдз рдк्рд░рдмंрдз рд▓िрдЦा рдеा। рдбॉ.рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे рд╡рд░्рд╖ 1915 рдоें рдХोрд▓ंрдмिрдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдоें рдПрдо.рдП рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी। рд╕рди् 1917 рдоें рдкीрдПрдЪрдбी рдХी рдЙрдкाрдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ी। рдмрддा рджें рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे ‘рдиेрд╢рдирд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдлॉрд░ рдЗंрдбिрдпा рдПंрдб рдПрдиाрд▓िрдЯिрдХрд▓ рд╕्рдЯрдбी’ рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рд╢ोрдз рдХिрдпा। рд╡рд░्рд╖ 1917 рдоें рд╣ी рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл़ рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджाрдЦिрд▓ा рд▓िрдпा рд▓ेрдХिрди рд╕ाрдзрди рдХे рдЕрднाрд╡ рдХे рдХाрд░рдг рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рд╢िрдХ्рд╖ा рдкूрд░ी рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрдП।

рдХुрдЫ рд╕рдордп рдмाрдж рд▓ंрджрди рдЬाрдХрд░ ‘рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл़ рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕‘ рд╕े рдЕрдзूрд░ी рдкрдв़ाрдИ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкूрд░ी рдХी। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдПрдордПрд╕рд╕ी рдФрд░ рдмाрд░ рдПрдЯ-рд▓ॉ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рднी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдпुрдЧ рдХे рд╕рдмрд╕े рдЬ्рдпाрджा рдкрдв़े рд▓िрдЦे рд░ाрдЬрдиेрддा рдФрд░ рдПрд╡ं рд╡िрдЪाрд░рдХ рдеे। рднीрдо рд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░рдЬी  рдХुрд▓ 64 рд╡िрд╖рдпों рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░ рдеे, 9 рднाрд╖ाрдУं рдХे рдЬाрдирдХाрд░ рдеे, рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдХे рдмाрд░े рдоें рдкрдв़ाрдИ рдХी рдеी।


рдХोрд▓ंрдмिрдпा рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░्рд╕

рдХोрд▓ंрдмिрдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдЫाрдд्рд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рд╡рд░्рд╖ 1915 -1917 рдоें 22 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा рдЪрд▓े рдЧрдП। рдЬूрди 1915 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рдПрдо.рдП. рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкाрд╕ рдХी, рдЬिрд╕рдоें рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╖рдп, рдФрд░ рд╕рдоाрдЬрд╢ाрд╕्рдд्рд░, рдЗрддिрд╣ाрд╕, рджрд░्рд╢рдирд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдФрд░ рдоाрдирд╡ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдпрд╣ рдЕрди्рдп рд╡िрд╖рдп рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рддीрдп рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рд░िрд╕рд░्рдЪ рдХाрд░्рдп рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा।


рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░्рд╕

рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдХे рдЕрдкрдиे рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ों рдФрд░ рджोрд╕्рддों рдХे рд╕ाрде рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рд╕рди् 1916 – 17 рд╕े рд╕рди् 1922 рддрдХ рдПрдХ рдмैрд░िрд╕्рдЯрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рд▓ंрджрди рдЪрд▓े рдЧрдпे рдФрд░ рд╡рд╣ाँ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧ्рд░ेрдЬ़ рдЗрди рдоें рдмैрд░िрд╕्рдЯрд░ рдХोрд░्рд╕ (рд╡िрдзि рдЕрдз्рдпрдпрди) рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╡ेрд╢ рд▓िрдпा, рдФрд░ рд╕ाрде рд╣ी рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл़ рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдоें рднी рдк्рд░рд╡ेрд╢ рд▓िрдпा рдЬрд╣ां рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХी рдбॉрдХ्рдЯрд░ेрдЯ рдеीрд╕िрд╕ рдкрд░ рдХाрдо рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा। 


рдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд рдкुрд╕्рддрдХें

рднीрдо рд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬीрд╡рдиी рдоें рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рд╕рдоाрдЬ рд╕ुрдзाрд░рдХ рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд▓ेрдЦрдХ рднी рдеे। рд▓ेрдЦрди рдоें рд░ूрдЪि рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрдИ рдкुрд╕्рддрдХें рд▓िрдЦी। рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬी рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд рдкुрд╕्рддрдХों рдХी рд▓िрд╕्рдЯ рдиीрдЪे рджी рдЧрдИ рд╣ै-

  • рднाрд░рдд рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЕंрд╢
  • рднाрд░рдд рдоें рдЬाрддिрдпां рдФрд░ рдЙрдирдХा рдорд╢ीрдиीрдХрд░рдг
  • рднाрд░рдд рдоें рд▓рдШु рдХृрд╖ि рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЙрдкрдЪाрд░
  • рдоूрдХ рдиाрдпрдХ
  • рдм्рд░िрдЯिрд╢ рднाрд░рдд рдоें рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпрд╡ाрджी рд╡िрдд्рдд рдХा рд╡िрдХेंрдж्рд░ीрдХрд░рдг
  • рд░ुрдкрдП рдХी рд╕рдорд╕्рдпा: рдЙрдж्рднрд╡ рдФрд░ рд╕рдоाрдзाрди
  • рдм्рд░िрдЯिрд╢ рднाрд░рдд рдоें рдк्рд░ांрддीрдп рд╡िрдд्рдд рдХा рдЕрдн्рдпुрджрдп
  • рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рднाрд░рдд
  • рдЬрдирддा
  • рдЬाрддि рд╡िрдЪ्рдЫेрдж
  • рд╕ंрдШ рдмрдиाрдо рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा
  • рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░

рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХे рдкाрд╕ рдХिрддрдиी рдбिрдЧ्рд░ी рдеी?

рднाрд░рдд рд░рдд्рди рдмाрдмा рд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХे рдкाрд╕ 32 рдбिрдЧ्рд░िрдпों рдХे рд╕ाрде 9 рднाрд╖ाрдУं рдХे рд╕рдмрд╕े рдмेрд╣рддрд░ рдЬाрдирдХाрд░ рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдоें рдоाрдд्рд░ 2 рд╕ाрд▓ 3 рдорд╣ीрдиे рдоें 8 рд╕ाрд▓ рдХी рдкрдв़ाрдИ рдкूрд░ी рдХी рдеी। рд╡рд╣ рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рд╕े ‘рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдСрд▓ рд╕ाрдЗंрд╕’ рдиाрдордХ рдПрдХ рджुрд░्рд▓рдн рдбॉрдХ्рдЯрд░ेрдЯ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рднाрд░рдд рдХे рд╣ी рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдХे рдкрд╣рд▓े рдФрд░ рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ैं। рдк्рд░рдердо рд╡िрд╢्рд╡ рдпुрдж्рдз рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдЙрдирдХो рднाрд░рдд рд╡ाрдкрд╕ рд▓ौрдЯрдиा рдкрдб़ा। рдХुрдЫ рд╕рдордп рдмाрдж рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмрдб़ौрджा рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд╕ेрдиा рд╕рдЪिрд╡ рдХे рд░ूрдк рдоें рдиौрдХрд░ी рдк्рд░ाрд░ंрдн рдХी। рдмाрдж рдоें рдЙрдирдХो рд╕िрдбрдиेрдо рдХॉрд▓ेрдЬ рдСрдл рдХॉрдорд░्рд╕ рдПंрдб рдЗрдХोрдиोрдоिрдХ्рд╕ рдоे рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдиौрдХрд░ी рдоिрд▓ рдЧрдпी। рдХोрд▓्рд╣ाрдкुрд░ рдХे рд╢ाрд╣ू рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдХी рдорджрдж рд╕े рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рд╡рд╣ рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд▓ंрджрди рдЧрдП।


рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдПрд╡ं рд╕рдо्рдоाрди

рдмाрдмा рд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХो рдЕрдкрдиे рдорд╣ाрди рдХाрд░्рдпों рдХे рдЪрд▓рддे рдХрдИ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рднी рдоिрд▓े рдеे, рдЬो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ैं:

  • рдбॉрдХ्рдЯрд░ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬी рдХा рд╕्рдоाрд░рдХ рджिрд▓्рд▓ी рд╕्рдеिрдд рдЙрдирдХे рдШрд░ 26 рдЕрд▓ीрдкुрд░ рд░ोрдб рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
  • 1990 рдоें рдЙрди्рд╣ें рдорд░рдгोрдкрд░ांрдд рднाрд░рдд рдХे рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдиाрдЧрд░िрдХ рд╕рдо्рдоाрди рднाрд░рдд рд░рдд्рди рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
  • рдХрдИ рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХा рдиाрдо рдЙрдирдХे рд╕рдо्рдоाрди рдоें рдЙрдирдХे рдиाрдо рдкрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ै рдЬैрд╕े рдХि рд╣ैрджрд░ाрдмाрдж, рдЖंрдз्рд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХा рдбॉ. рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рдоुрдХ्рдд рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рдмी рдЖрд░ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рдмिрд╣ाрд░ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп- рдоुрдЬрдл्рдлрд░рдкुрд░।
  • рдбॉ. рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╣рд╡ाрдИ рдЕрдб्рдбा рдиाрдЧрдкुрд░ рдоें рд╣ै, рдЬो рдкрд╣рд▓े рд╕ोрдиेрдЧांрд╡ рд╣рд╡ाрдИ рдЕрдб्рдбे рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा।
  • рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХा рдПрдХ рдмрдб़ा рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рдЪिрдд्рд░ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕рдж рднрд╡рди рдоें рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।

рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХे рдмाрд░े рдоें рд░ोрдЪрдХ рддрде्рдп

рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░  рдХे рдмाрд░े рдоें рд░ोрдЪрдХ рддрде्рдп рдиीрдЪे рджिрдП рдЧрдП рд╣ैं-

  • рднाрд░рдд рдХे рдЭंрдбे рдкрд░ рдЕрд╢ोрдХ рдЪрдХ्рд░ рд▓рдЧрд╡ाрдиे рд╡ाрд▓े рдбाॅ. рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рднीрдорд░ाрд╡ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рд╣ी рдеे।
  • рдбॉрдХ्рдЯрд░ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рд▓рдЧрднрдЧ 9 рднाрд╖ाрдУं рдХो рдЬाрдирддे рдеे।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे 21 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рддрдХ рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдХी рдкреЭाрдИ рдХрд░ рд▓ी рдеी।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдРрд╕े рдкрд╣рд▓े рдЗрди्рд╕ाрди рдеे рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдоें PhD рд╡िрджेрд╢ рдЬाрдХрд░ рдХी рдеी।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░  рдХे рдкाрд╕ рд▓рдЧрднрдЧ 32 рдбिрдЧ्рд░िрдпां рдеी।
  • рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЖрдЬाрдж рднाрд░рдд рдХे рдкрд╣рд▓े рдХाрдиूрди рдоंрдд्рд░ी рдеे।
  • рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдиे рджो рдмाрд░ рд▓ोрдХрд╕рднा рдЪुрдиाрд╡ рд▓реЬे, рд▓ेрдХिрди рджोрдиों рдмाрд░ рд╣ाрд░ рдЧрдП рдеे।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рд╣िрди्рджू рдорд╣ाрд░ рдЬाрддि рдХे рдеे, рдЬिрди्рд╣ें рд╕рдоाрдЬ рдЕрдЫूрдд рдордиाрддा рдеा।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рдХрд╢्рдоीрд░ рдоें рд▓рдЧी рдзाрд░ा рдиंрдмрд░ 370 рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдеे।


Saturday, April 6, 2024

рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ (07 рдЕрдк्рд░ैрд▓ )

 

POSTER MAKING(SECONDARY SECTION)

POSTER MAKING (PRIMARY SECTION)

SCOUT AND GUIDE RALLY

SLOGAN WRITING COMPETITION(PRIMARY)

SLOGAN WRITING (SECONDARY)

POSTER MAKING COMPE

HEALTHY EATING CAMPAIGN




World Health Day :рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди (WHO) рдж्рд╡ाрд░ा рд╣рд░ рд╕ाрд▓ 7 рдЕрдк्рд░ैрд▓ рдХो 'рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕' рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд▓ोрдЧों рдоें рд╕ेрд╣рдд рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдлैрд▓ाрдиा рд╣ै। рдЗрд╕ рджिрди рджुрдиिрдпाрднрд░ рдоें WHO рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ेрдоिрдиाрд░, рдиाрдЯрдХ рдФрд░ рдХрдИ рдоाрдз्рдпрдоों рд╕े рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣рдиा рдХ्рдпों рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै, рдЗрд╕рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рд╕рдордЭाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХे рдоौрдХे рдкрд░ WHO рдж्рд╡ाрд░ा рджुрдиिрдпाрднрд░ рдоें рдлैрд▓ рд░рд╣ी рдирдИ рдмीрдоाрд░िрдпां, рдЙрдирдХा рдЗрд▓ाрдЬ рдФрд░ рдЗрди рдмीрдоाрд░िрдпों рдХा рдХाрд░рдг рдХ्рдпा рд╣ै, рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рд▓ोрдЧों рдХो рдЬाрдирдХाрд░ी рджी рдЬाрддी рд╣ै। рдоेрдбिрдХрд▓ рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдирдИ рдЦोрдЬ, рдирдИ рджрд╡ाрдУं рдФрд░ рдирдП рдЯीрдХों рдХी рдЦोрдЬ рдХे рдмाрд░े рдоें рднी рд▓ोрдЧों рдХे рдмीрдЪ рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдлैрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

рдЗрддिрд╣ाрд╕ : рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рдмाрдд рдХрд░ें, рддो рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди (WHO) рдиे рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ 1948 рдоें рд░рдЦा рдеा। рджुрдиिрдпाрднрд░ рдоें рдмрдв़рддे рдмीрдоाрд░िрдпों рдХे рдоाрдорд▓ों рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП, рд▓ोрдЧों рдХो рд╕ेрд╣рдд рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП WHO рдиे рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦा рдеा। WHO рдХे рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рдХे рдмाрдж рд▓рдЧрднрдЧ 2 рд╕ाрд▓ рддрдХ рджुрдиिрдпाрднрд░ рдХे рдХрдИ рджेрд╢ों рдиे рдЗрд╕ рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХिрдпा। рдЕंрдд рдоें рд╕рди 1950 рдоें 7 рдЕрдк्рд░ैрд▓ рдХो рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХो рдордиाрдпा рдЧрдпा। 
рддрдм рд╕े рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдеीрдо्рд╕ рдкрд░ рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। WHO рдХा рдХрд╣рдиा рд╣ै рдХि рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоाрдирд╡ рдХा рдмुрдиिрдпाрджी рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд▓ोрдЧों рдХो рдмिрдиा рдХिрд╕ी рдЖрд░्рдеिрдХ рдкрд░ेрд╢ाрдиी рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХрд░рд╡ाрдиा рд╣ै, рддाрдХि рд╕рдм рдиिрд░ोрдЧ рд░рд╣ рд╕рдХें। рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХी рдеीрдо рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рдПрдХ рдЕрдиोрдЦी рдеीрдо рдкрд░ рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХो рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। 
WHO рдиे рдЗрд╕ рд╕ाрд▓ "рдоाрдп рд╣ेрд▓्рде рдоाрдп рд░ाрдЗрдЯ" рдеीрдо рдХे рд╕ाрде рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХो рдордиाрдиे рдХा рдлैрд╕рд▓ा рдХिрдпा рд╣ै। рдоाрдп рд╣ेрд▓्рде рдоाрдп рд░ाрдЗрдЯ рдеीрдо рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै рдХि рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╣ी рдоाрдирд╡ рдХे рдЬीрд╡рди рдХी рдЕрд╕рд▓ी рдмुрдиिрдпाрдж рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी рдпрд╣ рдеीрдо рдпрд╣ рднी рджрд░्рд╢ाрддी рд╣ै рдХि рдЖрдкрдХी рд╕ेрд╣рдд рдЖрдкрдХा рд╣рдХ рд╣ै। рдЬो рд▓ोрдЧ рдмुрдиिрдпाрджी рд╕ुрд╡िрдзाрдУं рд╕े рдЬूрдЭ рд░рд╣े рд╣ैं рдпрд╣ рдеीрдо рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рдЬ्рдпाрджा рдЦाрд╕ рд╣ै। 
WHO рдХा рдоाрдирдиा рд╣ै рдХि рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдЖрд░्рдеिрдХ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпां рдХैрд╕े рднी рдХ्рдпों рди рд╣ो, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПं рдоिрд▓рдиा рдЙрд╕рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рдЗрди्рд╣ीं рдХाрд░рдгों рд╕े рджुрдиिрдпाрднрд░ рдХे рджेрд╢ों рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рд▓ोрдЧों рдХे рдл्рд░ी рдпोрдЬрдиाрдПं рд▓ाрддी рд╣ै, рддाрдХि рдХिрд╕ी рдХी рдЬाрди рдЗрд▓ाрдЬ рди рд╣ोрдиे рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рди рдЬाрдП। рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХे рдоौрдХे рдкрд░ рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХी рдФрд░ рд╕े рд╣рдо рд╕рднी рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рд╕े рдЕрдиुрд░ोрдз  рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдПрдХ рдк्рд░рдг рд▓ें, рдХि рд╡рд╣ рд░ोрдЬाрдиा рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕े рдЬुрдб़ी рдПрдХ рдПрдХ्рдЯिрд╡िрдЯी рдЬрд░ूрд░ рдХрд░ें। рдЖрдк рдЪाрд╣ें рддो рдПрдХ्рд╕рд░рд╕ाрдЗрдЬ, рдпोрдЧ рдпा рдлिрд░ рдлिрдЬिрдХрд▓ рдПрдХ्рд╕рд░рд╕ाрдЗрдЬ рдХो рдЕрдкрдиे рд░ूрдЯीрди рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдмрдиा рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЖрдк рд╣ेрд▓्рджी рдбाрдЗрдЯ рдХे рдЬрд░िрдП рднी рдЦुрдж рдХो рд╣ेрд▓्рджी рд░рдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

Friday, March 29, 2024

рдкुрд╕्рддрдХोंрдкрд╣ाрд░ 2024-25

  




рдкुрд╕्рддрдХोрдкрд╣ाрд░ рдЙрдд्рд╕рд╡ 2024


рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕ंрдЧрдарди рдиे рд╡рд░्рд╖ 2016 рдоें рдкुрд╕्рддрдХोрдкрд╣ाрд░ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी। рдЗрд╕рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рдкिрдЫрд▓े рд╕рдд्рд░ рдХी рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ рдЕрди्рдп рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХो рднेंрдЯ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХी рдЬाрддी рд╣ै   рдЬिрд╕рд╕े рдкुрд░ाрдиी рдкाрда्рдп рдкुрд╕्рддрдХों рдХा  рдкुрдирд░्рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ो рд╕рдХे рдФрд░ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХो рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рдЦा рдЬा рд╕рдХे।

рдЕрдд: рдкिрдЫрд▓े рд╡рд░्рд╖ों рдХी рднांрддि рдЗрд╕ рд╡рд░्рд╖ рднी рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдк्рд░рдЧрддि рд╡िрд╣ाрд░ рдХे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों  рдиे рдЕрдкрдиी  рдкाрда्рдп рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рдмेрдЪрдиे рдХी рдмрдЬाрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХो рднेंрдЯ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा  рдЬिрд╕рд╕े рдЬрд░ूрд░рддрдоंрдж рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХो рдкुрд╕्рддрдХ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХी рдФрд░  рдПрдХ  рдХोрд╢िрд╢ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХो рдмрдЪाрдиे рдХी рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХी рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ  ।

Students donated their previous year textbooks to their juniors to 

  • Make Friends
  • Save Trees
  • Protect Environment
  • Reduce Global Warming
  • Help Others

Featured Post

VIGILANCE WEEK 2025

  VIGILANCE AWARENWSS WEEK QUIZ 2025 PLAY THE ONLINE QUIZЁЯСЖ  Check out your mail for e certificate  ,if you have secured 40 % marks in Quiz

Popular