Library is a source of information and ideas,a place of learning and the creation of new knowledge

PM SHRI KENDRIYA VIDYALYA PRAGATI VIHAR LIBRARY SHIFT-2

ЁЯУШ PM SHRI KENDRIYA VIDYALAYA,PRAGATI VIHAR SHIFT 2

READ TO LEAD,LEARN TO SHINE !ЁЯУЧ рдЬ्рдЮाрди рдмрдв़ाрдУ, рд╕ीрдЦो рддाрдХि рдЪрдордХो! •

Book Title

PRINCIPLES OF LIBRARY SCIENCE GIVEN BY Dr. S.R.RANGANATHANS

ЁЯУШ 1️⃣ Books are for use | 2️⃣ Every reader his/her book | 3️⃣ Every book its reader | 4️⃣ Save the time of the reader | 5️⃣ The library is a growing organism — By Dr. S. R. Ranganathan ЁЯУЪ

AA

READING PROMOTION ACTIVITIES GALLERY

Tuesday, April 23, 2024

World Book and Copyright Day 2024

 


рд╡िрд╢्рд╡ рдкुрд╕्рддрдХ рдФрд░ рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рджिрд╡рд╕: рдЗрддिрд╣ाрд╕

рдпूрдиेрд╕्рдХो рдиे рд╡िрд▓िрдпрдо рд╢ेрдХ्рд╕рдкिрдпрд░, рдоिрдЧुрдПрд▓ рд╕рд░्рд╡ेंрдЯ्рд╕ рдФрд░ рдЗंрдХा рдЧाрд░्рд╕िрд▓рд╕ो рдбे рд▓ा рд╡ेрдЧा рд╕рд╣िрдд рдорд╣ाрди рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдХो рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рджेрдиे рдХे рд▓िрдП 23 рдЕрдк्рд░ैрд▓ рдХो рд╡िрд╢्рд╡ рдкुрд╕्рддрдХ рджिрд╡рд╕ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЪुрдиा рд╣ै, рдЬिрдирдХी рдЗрд╕ी рджिрди рдоृрдд्рдпु рд╣ुрдИ рдеी। 1995 рдоें, рджुрдиिрдпा рднрд░ рдХे рд▓ेрдЦрдХों рдФрд░ рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рджेрдиे рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдкेрд░िрд╕ рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рдпूрдиेрд╕्рдХो рдЬрдирд░рд▓ рдХॉрди्рдл्рд░ेंрд╕ рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕ рддिрдеि рдХो рдЕंрддिрдо рд░ूрдк рджिрдпा рдЧрдпा рдеा।

рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рдХ्рдпा рд╣ै?

рдпрд╣ рдПрдХ рдХाрдиूрдиी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рд╣ै, рдЬो рдЕрдзिрдХांрд╢ рд╕рд░рдХाрд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рд▓ाрдЧू рдХी рдЧрдИ рд╣ै, рдЬो рд▓ेрдЦрдХों рдпा рдоूрд▓ рдХाрд░्рдпों рдХे рд░рдЪрдиाрдХाрд░ों рдХो рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ рд╕ीрдоिрдд рд╕рдордп рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢ेрд╖ рдЕрдзिрдХाрд░ рджेрддी рд╣ै। рдоूрд▓рддः рдпрд╣ рдирдХрд▓ рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рдпрд╣ рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рдзाрд░рдХ рдХो рдХाрд░्рдп рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХे рд▓िрдП рд╢्рд░ेрдп рдкाрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рднी рджेрддा рд╣ै। рддो, рдпрд╣ рдПрдХ рдмौрдж्рдзिрдХ рд╕ंрдкрджा рд░ूрдк рд╣ै।

рд╡िрд╢्рд╡ рдкुрд╕्рддрдХ рдПрд╡ं рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рджिрд╡рд╕: рдЙрдж्рджेрд╢्рдп

рдЗрд╕ рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рджुрдиिрдпा рднрд░ рдоें рдХिрддाрдмों рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХों рдХो рд╢्рд░рдж्рдзांрдЬрд▓ि рджी рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рд▓ोрдЧों рдХो рдкрдв़рдиे рдХे рдЖрдиंрдж рдХो рдЦोрдЬрдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд╕े рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдо्рдоाрди рдкैрджा рд╣ोрдЧा рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдк्рд░рдЧрддि рдоें рдЕрдкूрд░рдгीрдп рдпोрдЧрджाрди рджिрдпा рд╣ै। рд╕рд╣िрд╖्рдгुрддा рдХी рд╕ेрд╡ा рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдФрд░ рдпुрд╡ा рд▓ोрдЧों рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд▓िрдП рдпूрдиेрд╕्рдХो рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी, рдпрд╣ рджिрди рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рдХाрдиूрдиों рдФрд░ рдмौрдж्рдзिрдХ рдХॉрдкीрд░ाрдЗрдЯ рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХे рдЕрди्рдп рдЙрдкाрдпों рдХे рдмाрд░े рдоें рд▓ोрдЧों рдХे рдмीрдЪ рд╕рдордЭ рдмрдв़ाрдПрдЧा।

рдЗрд╕рдоें рдХोрдИ рд╕ंрджेрд╣ рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рдпрд╣ рджिрди рджुрдиिрдпा рднрд░ рдХे рд▓ोрдЧों рдФрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рд▓ेрдЦрдХों, рдк्рд░рдХाрд╢рдХों, рд╢िрдХ्рд╖рдХों, рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпाрдз्рдпрдХ्рд╖ों, рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдФрд░ рдиिрдЬी рд╕ंрд╕्рдеाрдиों, рдоाрдирд╡ीрдп рдЧैрд░ рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕ंрдЧрдардиों рдФрд░ рдЬрдирд╕ंрдЪाрд░ рдоाрдз्рдпрдоों рд╕рд╣िрдд рдкुрд╕्рддрдХ рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХे рд╣िрддрдзाрд░рдХों рдХे рд▓िрдП рд╕ाрдХ्рд╖рд░рддा рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиे рдФрд░ рд╕рднी рдХी рдорджрдж рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдоंрдЪ рдмрди рдЧрдпा рд╣ै। рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा।


World Earth Day (22.04.2024)



World Earth Day 2024: рдкृрде्рд╡ी рд╕िрд░्рдл़ рдордиुрд╖्рдпों рдХी рд╣ी рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдХрд░ोрдб़ों рдЬीрд╡-рдЬंрддुрдУं рдФрд░ рд╡рдирд╕्рдкрддिрдпों рдХे рд░рд╣рдиे рдХा рд╕्рдеाрди рд╣ै рдпा рдпूं рдХрд╣ें рдХि рдпрд╣ рд╕рдмрдХा рдШрд░ рд╣ै. рд▓ेрдХिрди, рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдкृрде्рд╡ी рдХो рд▓рдЧाрддाрд░ рдиुрдХрд╕ाрди рдкрд╣ुंрдЪाрддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै. рдЬिрд╕рдХे рдЪрд▓рддे рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЖрдкрджाрдПं рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓ рд░рд╣ी рд╣ैं. рдк्рд░рдХृрддि рдЗрд╕ рддрд░ीрдХे рд╕े рдЕрдирдмैрд▓ेंрд╕ рд╣ो рдЧрдИ рд╣ै рдХि рдмाрдв़, рдкॉрд▓्рдпूрд╢рди, рдХ्рд▓ाрдЗрдоेрдЯ рдЪेंрдЬ, рдЧ्рд▓ोрдмрд▓ рд╡ॉрд░्рдоिंрдЧ рдЬैрд╕ी рд╕рдорд╕्рдпाрдПं рдмрдв़рддी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ैं.

рдЗрди्рд╣ी рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдкрд░ рд╕рдмрдХा рдз्рдпाрди рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рдоंрдбрд░ा рд░рд╣े рдЦрддрд░े рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП 'рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे'  рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рддाрдХि рд▓ोрдЧों рдХो рдкृрде्рд╡ी рдФрд░ рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХे. рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рд╡िрд╢्рд╡ рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ 22 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 2024 рдХो рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд╣рд░ рдмाрд░ рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рдеीрдо  рд░рдЦी рдЬाрддी рд╣ै. 

рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे 2024 рдеीрдо

рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे рдПрдХ рдирдИ рдФрд░ рдЕрд▓рдЧ рдеीрдо рдХे рд╕ाрде рд╕ेрд▓िрдм्рд░ेрдЯ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै. рд╕ाрд▓ 2024 рдоें рдЗрд╕рдХी рдеीрдо рд╣ै-рдк्рд▓ैрдиेрдЯ рд╡рд░्рд╕ेрд╕ рдк्рд▓ाрд╕्рдЯिрдХ (Planet vs Plastic). рдЗрд╕ рдеीрдо рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕िंрдЧрд▓ рдпूрдЬ рдк्рд▓ाрд╕्рдЯिрдХ рдХे рдЙрдкрдпोрдЧ рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдСрдк्рд╢ंрд╕ рдХी рддрд▓ाрд╢ рдкрд░ рдЬोрд░ рджेрдиा рд╣ै. рд╡рд╣ीं рд╕ाрд▓ 2023 рдХी рдеीрдо рдеी, рдЗрди्рд╡ेрд╕्рдЯ рдЗрди рдЕрд╡рд░ рдк्рд▓ैрдиेрдЯ (Invest in our planet).

рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे рдЗрддिрд╣ाрд╕

рд╡рд░्рд▓्рдб рдЕрд░्рде рдбे рдордиाрдиे рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ 1969 рдоें рдпूрдиेрд╕्рдХो рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдоें рд╢ांрддि рдХाрд░्рдпрдХрд░्рддा рдЬॉрди рдоैрдХрдХोрдиेрд▓ рдиे рджिрдпा рдеा. рд╢ुрд░ू рдоें рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдкृрде्рд╡ी рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдХрд░рдиा рдеा рдФрд░ 22 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1970 рдХो рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ рдордиाрдпा рдЧрдпा рдеा. 1990 рдоें рдбेрдиिрд╕ рд╣ेрд╕ рдиे рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦा, рдЗрд╕рдоें 141 рджेрд╢ों рдиे рдмрдв़ рдЪрдв़рдХрд░ рд╣िрд╕्рд╕ा рд▓िрдпा. рд╕ाрд▓ 2016 рдоें рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ рдХो рдЬрд▓рд╡ाрдпु рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХे рд▓िрдП рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा. рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ рдиेрдЯрд╡рд░्рдХ 190 рджेрд╢ों рдоें 20,000 рд╕ाрдЭेрджाрд░ों рдФрд░ рд╕ंрдЧрдардиों рдоें рдлैрд▓ा рд╣ुрдЖ рд╣ै.

рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп

рдкृрде्рд╡ी рджिрд╡рд╕ рдкрд░ рд▓ाрдЦों рд▓ोрдЧ рдоिрд▓рдХрд░ рдк्рд░рджूрд╖рдг рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХो рдЦрддрд░ा рдкрд╣ुंрдЪाрдиे рд╡ाрд▓ी рдЪीрдЬ़ों, рдЬैрд╕े - рд╡рдиों рдХी рдХрдЯाрдИ рд▓рдЧाрддाрд░ рдмрдв़рддी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै, рдРрд╕े рдЧंрднीрд░ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдгीрдп рдоुрдж्рджों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЦрдб़े рд╣ोрддे рд╣ैं. рдЗрд╕ рдоौрдХे рдкрд░ рджुрдиिрдпा рднрд░ рдоें рддрд░рд╣-рддрд░рд╣ рдХे рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХी рдорджрдж рд╕े рд▓ोрдЧों рдХो рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХो рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЦрддрд░ों рдХे рдмाрд░े рдоें рдЕрд╡рдЧрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХो рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдП рдк्рд░рдпाрд╕ों рдХे рд▓िрдП рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХрд░рдиा рд╣ै । 



World Health Day Celebration 

Poster Making Competition
















 

Sunday, April 14, 2024

рдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬрдпंрддी (рдЬीрд╡рди рдкрд░िрдЪрдп рдПрд╡ं рдЖрдзाрд░िрдд рдк्рд░рд╢्рдиोंрддрд░ी )

 


рдк्рд░рд╢्рдиोंрддрд░ी рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ा рдХ्рд▓िрдХ рдХрд░े  ЁЯСЙрдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдк्рд░рд╢्рдиोंрддрд░ी

рдЬрди्рдо14 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1891 
рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢, рднाрд░рдд рдоें
рдЬрди्рдо рдХा рдиाрдорднिрд╡ा, рднीрдо, рднीрдорд░ाрд╡, рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░
рдЕрди्рдп рдиाрдордмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░
рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрддाрднाрд░рддीрдп
рдзрд░्рдордмौрдж्рдз рдзрд░्рдо
рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╕рдо्рдмрдж्рдзрддा• рдоुंрдмрдИ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп (рдмी॰рдП॰)
• рдХोрд▓ंрдмिрдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп
(рдПрдо॰рдП॰, рдкीрдПрдЪ॰рдбी॰, рдПрд▓рдПрд▓॰рдбी॰)
рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл़ рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ 
(рдПрдордПрд╕режрд╕ीреж,рдбीрдПрд╕॰рд╕ी॰)
рдЧ्рд░ेрдЬ рдЗрди (рдмैрд░िрд╕्рдЯрд░-рдПрдЯ-рд▓ॉ)
рдкेрд╢ाрд╡िрдзिрд╡ेрдд्рддा, рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ी, рд░ाрдЬрдиीрддिрдЬ्рдЮ,
рд╢िрдХ्рд╖ाрд╡िрдж्рджाрд░्рд╢рдиिрдХ, рд▓ेрдЦрдХ рдкрдд्рд░рдХाрд░, рд╕рдоाрдЬрд╢ाрд╕्рдд्рд░ी, рдоाрдирд╡рд╡िрдЬ्рдЮाрдиी, рд╢िрдХ्рд╖ाрд╡िрдж्, рдзрд░्рдорд╢ाрд╕्рдд्рд░ी, рдЗрддिрд╣ाрд╕рд╡िрдж् рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░, рд╕рдо्рдкाрджрдХ
рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпрд╡рдХीрд▓, рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рд╡ рд░ाрдЬрдиीрддिрдЬ्рдЮ
рдЬीрд╡рди рд╕ाрдеी рд░рдоाрдмाрдИ рдЕंрдмेрдбрдХрд░       
(рд╡िрд╡ाрд╣ 1906- рдиिрдзрди 1935) 
 рдбॉреж рд╕рд╡िрддा рдЕंрдмेрдбрдХрд░      
( рд╡िрд╡ाрд╣ 1948- рдиिрдзрди 2003) 
рдмрдЪ्рдЪेрдпрд╢рд╡ंрдд рдЕंрдмेрдбрдХрд░
рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рджрд▓    
                  
рд╢ेрдб्рдпुрд▓्рдб рдХाрд╕्рдЯ рдлेрдбрд░ेрд╢рди
рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд▓ेрдмрд░ рдкाрд░्рдЯी
рднाрд░рддीрдп рд░िрдкрдм्рд▓िрдХрди рдкाрд░्рдЯी
рдЕрди्рдп рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕ंрдмрдж्рдзрддाрдРं                   рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕ंрдЧрдарди:
• рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рд╣िрддрдХाрд░िрдгी рд╕рднा
• рд╕рдорддा рд╕ैрдиिрдХ рджрд▓
рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╕ंрдЧрдарди:
• рдбिрдк्рд░ेрд╕्рдб рдХ्рд▓ाрд╕ेрд╕ рдПрдЬ्рдпुрдХेрд╢рди рд╕ोрд╕ाрдпрдЯी
• рдж рдмाँрдмे рд╢ेрдб्рдпुрд▓्рдб рдХाрд╕्рдЯ्рд╕ рдЗрдо्рдк्рд░ुрд╡्рд╣рдоेंрдЯ рдЯ्рд░рд╕्рдЯ
• рдкिрдкрд▓्рд╕ рдПрдЬ्рдпुрдХेрд╢рди рд╕ोрд╕ाрдпрдЯी
рдзाрд░्рдоिрдХ рд╕ंрдЧрдарди:
рднाрд░рддीрдп рдмौрдж्рдз рдорд╣ाрд╕рднा
рдкुрд░рд╕्рдХाрд░/ рд╕рдо्рдоाрди• рдмोрдзिрд╕рдд्рд╡ (1956) 
• рднाрд░рдд рд░рдд्рди (1990) 
• рдкрд╣рд▓े рдХोрд▓ंрдмिрдпрди рдЕрд╣ेрдб рдСрдл рджेрдЕрд░ рдЯाрдИрдо (2004) 
• рдж рдЧ्рд░ेрдЯेрд╕्рдЯ рдЗंрдбिрдпрди (2012)
рдоृрдд्рдпु6 рджिрд╕рдо्рдмрд░ 1956 (рдЙрдо्рд░ 65)       
рдбॉ॰ рдЖрдо्рдмेрдбрдХрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рдоाрд░рдХ, рдирдпी рджिрд▓्рд▓ी, рднाрд░рдд
рд╕рдоाрдзि рд╕्рдерд▓ рдЪैрдд्рдп рднूрдоि,рдоुंрдмрдИ, рдорд╣ाрд░ाрд╖्рдЯ्рд░


рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХा рдЬрди्рдо рдордз्рдпрдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдЗंрджौрд░ рд╢рд╣рд░ рдоें рд╕्рдеिрдд ‘рдорд╣ू’ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा  рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬी рдХा рдЬрди्рдо 14 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 1891 рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬाрддि рд╕े рджрд▓िрдд рдеे। рдЙрдирдХी рдЬाрддि рдХो рдЕрдЫूрдд рдЬाрддि рдоाрдиा рдЬाрддा рдеा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрдирдХा рдмрдЪрдкрди рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдоुрд╢्рдХिрд▓ों рдоें рд╡्рдпрддीрдд рд╣ुрдЖ рдеा।

рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рд╕рд╣िрдд рд╕рднी рдиिрдо्рди рдЬाрддि рдХे рд▓ोрдЧों рдХो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдмрд╣िрд╖्рдХाрд░, рдЕрдкрдоाрди рдФрд░ рднेрджрднाрд╡ рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рдиा рдкрдб़рддा рдеा। рдХिंрддु рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдЖрдпी рд╕рднी рдЪुрдиौрддिрдпों рдХा рдбрдЯ рдХрд░ рд╕ाрдордиा рдХिрдпा рд╡ рджुрдиिрдпा рдоें рдЕрдкрдиी рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рда рдкрд╣рдЪाрди рдмрдиाрдИ। 


рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХा рдмрдЪрдкрди

рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░  рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкिрддा рдоुंрдмрдИ рд╢рд╣рд░ рдХे рдПрдХ рдРрд╕े рдордХाрди рдоें рд░рд╣рдиे рдЧрдП рдЬрд╣ां рдПрдХ рд╣ी рдХрдорд░े рдоें рдкрд╣рд▓े рд╕े рдмेрд╣рдж рдЧрд░ीрдм рд▓ोрдЧ рд░рд╣рддे рдеे рдЗрд╕рд▓िрдП рджोрдиों рдХे рдПрдХ рд╕ाрде рд╕ोрдиे рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдирд╣ीं рдеी рддो рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдФрд░ рдЙрдирдХे рдкिрддा рдмाрд░ी-рдмाрд░ी рд╕े рд╕ोрдпा рдХрд░рддे рдеे। рдЬрдм рдЙрдирдХे рдкिрддा рд╕ोрддे рдеे рддो рдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рджीрдкрдХ рдХी рд╣рд▓्рдХी рд╕ी рд░ोрд╢рдиी рдоें рдкрдв़рддे рдеे। рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдкрдв़рдиे рдХे рдЗрдЪ्рдЫुрдХ рдеे, рдкрд░ंрддु рдЫुрдЖрдЫूрдд рдХी рдк्рд░рдеा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдФрд░ рдиिрдо्рди рдЬाрддि рдХे рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╡े рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдирд╣ीं рдкрдв़ рд╕рдХрддे рдеे। рдкрд░ंрддु рдРрд╕ी рд╡िрдбंрдмрдиा рдеी рдХि рд╡िрджेрд╢ी рд▓ोрдЧ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдкрдв़ рд╕рдХрддे рдеे। рднीрдо рд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬीрд╡рдиी рдоें рдЕрдкрдоाрдирдЬрдирдХ рд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे рдзैрд░्рдп рдФрд░ рд╡ीрд░рддा рд╕े рдЕрдкрдиी рд╕्рдХूрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдХॉрд▓ेрдЬ рдХी рдкрдв़ाрдИ।



рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा

рдбॉ. рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे рд╕рди् 1907 рдоें рдоैрдЯ्рд░िрдХुрд▓ेрд╢рди рдкाрд╕ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж ‘рдПрд▓ी рдлिंрд╕्рдЯрдо рдХॉрд▓ेрдЬ‘ рдоें рд╕рди् 1912 рдоें рдЧ्рд░ेрдЬुрдПрдЯ рд╣ुрдП। рд╕рди 1913 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे 15 рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рддीрдп рд╡्рдпाрдкाрд░ рдкрд░ рдПрдХ рд╢ोрдз рдк्рд░рдмंрдз рд▓िрдЦा рдеा। рдбॉ.рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे рд╡рд░्рд╖ 1915 рдоें рдХोрд▓ंрдмिрдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдоें рдПрдо.рдП рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी। рд╕рди् 1917 рдоें рдкीрдПрдЪрдбी рдХी рдЙрдкाрдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ी। рдмрддा рджें рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे ‘рдиेрд╢рдирд▓ рдбेрд╡рд▓рдкрдоेंрдЯ рдлॉрд░ рдЗंрдбिрдпा рдПंрдб рдПрдиाрд▓िрдЯिрдХрд▓ рд╕्рдЯрдбी’ рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рд╢ोрдз рдХिрдпा। рд╡рд░्рд╖ 1917 рдоें рд╣ी рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл़ рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджाрдЦिрд▓ा рд▓िрдпा рд▓ेрдХिрди рд╕ाрдзрди рдХे рдЕрднाрд╡ рдХे рдХाрд░рдг рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рд╢िрдХ्рд╖ा рдкूрд░ी рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрдП।

рдХुрдЫ рд╕рдордп рдмाрдж рд▓ंрджрди рдЬाрдХрд░ ‘рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл़ рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕‘ рд╕े рдЕрдзूрд░ी рдкрдв़ाрдИ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкूрд░ी рдХी। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдПрдордПрд╕рд╕ी рдФрд░ рдмाрд░ рдПрдЯ-рд▓ॉ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рднी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдпुрдЧ рдХे рд╕рдмрд╕े рдЬ्рдпाрджा рдкрдв़े рд▓िрдЦे рд░ाрдЬрдиेрддा рдФрд░ рдПрд╡ं рд╡िрдЪाрд░рдХ рдеे। рднीрдо рд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░рдЬी  рдХुрд▓ 64 рд╡िрд╖рдпों рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░ рдеे, 9 рднाрд╖ाрдУं рдХे рдЬाрдирдХाрд░ рдеे, рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдХे рдмाрд░े рдоें рдкрдв़ाрдИ рдХी рдеी।


рдХोрд▓ंрдмिрдпा рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕िрдЯी рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░्рд╕

рдХोрд▓ंрдмिрдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдЫाрдд्рд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рд╡рд░्рд╖ 1915 -1917 рдоें 22 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा рдЪрд▓े рдЧрдП। рдЬूрди 1915 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рдПрдо.рдП. рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкाрд╕ рдХी, рдЬिрд╕рдоें рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╖рдп, рдФрд░ рд╕рдоाрдЬрд╢ाрд╕्рдд्рд░, рдЗрддिрд╣ाрд╕, рджрд░्рд╢рдирд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдФрд░ рдоाрдирд╡ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдпрд╣ рдЕрди्рдп рд╡िрд╖рдп рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рддीрдп рд╡ाрдгिрдЬ्рдп рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рд░िрд╕рд░्рдЪ рдХाрд░्рдп рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा।


рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдоें рдоाрд╕्рдЯрд░्рд╕

рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдХे рдЕрдкрдиे рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ों рдФрд░ рджोрд╕्рддों рдХे рд╕ाрде рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рд╕рди् 1916 – 17 рд╕े рд╕рди् 1922 рддрдХ рдПрдХ рдмैрд░िрд╕्рдЯрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рд▓ंрджрди рдЪрд▓े рдЧрдпे рдФрд░ рд╡рд╣ाँ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧ्рд░ेрдЬ़ рдЗрди рдоें рдмैрд░िрд╕्рдЯрд░ рдХोрд░्рд╕ (рд╡िрдзि рдЕрдз्рдпрдпрди) рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╡ेрд╢ рд▓िрдпा, рдФрд░ рд╕ाрде рд╣ी рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл़ рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдоें рднी рдк्рд░рд╡ेрд╢ рд▓िрдпा рдЬрд╣ां рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХी рдбॉрдХ्рдЯрд░ेрдЯ рдеीрд╕िрд╕ рдкрд░ рдХाрдо рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा। 


рдбॉ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд рдкुрд╕्рддрдХें

рднीрдо рд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬीрд╡рдиी рдоें рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рд╕рдоाрдЬ рд╕ुрдзाрд░рдХ рд╣ोрдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд▓ेрдЦрдХ рднी рдеे। рд▓ेрдЦрди рдоें рд░ूрдЪि рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрдИ рдкुрд╕्рддрдХें рд▓िрдЦी। рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬी рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд рдкुрд╕्рддрдХों рдХी рд▓िрд╕्рдЯ рдиीрдЪे рджी рдЧрдИ рд╣ै-

  • рднाрд░рдд рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЕंрд╢
  • рднाрд░рдд рдоें рдЬाрддिрдпां рдФрд░ рдЙрдирдХा рдорд╢ीрдиीрдХрд░рдг
  • рднाрд░рдд рдоें рд▓рдШु рдХृрд╖ि рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЙрдкрдЪाрд░
  • рдоूрдХ рдиाрдпрдХ
  • рдм्рд░िрдЯिрд╢ рднाрд░рдд рдоें рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпрд╡ाрджी рд╡िрдд्рдд рдХा рд╡िрдХेंрдж्рд░ीрдХрд░рдг
  • рд░ुрдкрдП рдХी рд╕рдорд╕्рдпा: рдЙрдж्рднрд╡ рдФрд░ рд╕рдоाрдзाрди
  • рдм्рд░िрдЯिрд╢ рднाрд░рдд рдоें рдк्рд░ांрддीрдп рд╡िрдд्рдд рдХा рдЕрдн्рдпुрджрдп
  • рдмрд╣िрд╖्рдХृрдд рднाрд░рдд
  • рдЬрдирддा
  • рдЬाрддि рд╡िрдЪ्рдЫेрдж
  • рд╕ंрдШ рдмрдиाрдо рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा
  • рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░

рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХे рдкाрд╕ рдХिрддрдиी рдбिрдЧ्рд░ी рдеी?

рднाрд░рдд рд░рдд्рди рдмाрдмा рд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХे рдкाрд╕ 32 рдбिрдЧ्рд░िрдпों рдХे рд╕ाрде 9 рднाрд╖ाрдУं рдХे рд╕рдмрд╕े рдмेрд╣рддрд░ рдЬाрдирдХाрд░ рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рдоें рдоाрдд्рд░ 2 рд╕ाрд▓ 3 рдорд╣ीрдиे рдоें 8 рд╕ाрд▓ рдХी рдкрдв़ाрдИ рдкूрд░ी рдХी рдеी। рд╡рд╣ рд▓ंрджрди рд╕्рдХूрд▓ рдСрдл рдЗрдХोрдиॉрдоिрдХ्рд╕ рд╕े ‘рдбॉрдХ्рдЯрд░ рдСрд▓ рд╕ाрдЗंрд╕’ рдиाрдордХ рдПрдХ рджुрд░्рд▓рдн рдбॉрдХ्рдЯрд░ेрдЯ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рднाрд░рдд рдХे рд╣ी рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдХे рдкрд╣рд▓े рдФрд░ рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ैं। рдк्рд░рдердо рд╡िрд╢्рд╡ рдпुрдж्рдз рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдЙрдирдХो рднाрд░рдд рд╡ाрдкрд╕ рд▓ौрдЯрдиा рдкрдб़ा। рдХुрдЫ рд╕рдордп рдмाрдж рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмрдб़ौрджा рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд╕ेрдиा рд╕рдЪिрд╡ рдХे рд░ूрдк рдоें рдиौрдХрд░ी рдк्рд░ाрд░ंрдн рдХी। рдмाрдж рдоें рдЙрдирдХो рд╕िрдбрдиेрдо рдХॉрд▓ेрдЬ рдСрдл рдХॉрдорд░्рд╕ рдПंрдб рдЗрдХोрдиोрдоिрдХ्рд╕ рдоे рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдиौрдХрд░ी рдоिрд▓ рдЧрдпी। рдХोрд▓्рд╣ाрдкुрд░ рдХे рд╢ाрд╣ू рдорд╣ाрд░ाрдЬ рдХी рдорджрдж рд╕े рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рд╡рд╣ рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд▓ंрджрди рдЧрдП।


рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдПрд╡ं рд╕рдо्рдоाрди

рдмाрдмा рд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХो рдЕрдкрдиे рдорд╣ाрди рдХाрд░्рдпों рдХे рдЪрд▓рддे рдХрдИ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рднी рдоिрд▓े рдеे, рдЬो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ैं:

  • рдбॉрдХ्рдЯрд░ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЬी рдХा рд╕्рдоाрд░рдХ рджिрд▓्рд▓ी рд╕्рдеिрдд рдЙрдирдХे рдШрд░ 26 рдЕрд▓ीрдкुрд░ рд░ोрдб рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
  • 1990 рдоें рдЙрди्рд╣ें рдорд░рдгोрдкрд░ांрдд рднाрд░рдд рдХे рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдиाрдЧрд░िрдХ рд╕рдо्рдоाрди рднाрд░рдд рд░рдд्рди рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
  • рдХрдИ рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХा рдиाрдо рдЙрдирдХे рд╕рдо्рдоाрди рдоें рдЙрдирдХे рдиाрдо рдкрд░ рд░рдЦा рдЧрдпा рд╣ै рдЬैрд╕े рдХि рд╣ैрджрд░ाрдмाрдж, рдЖंрдз्рд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХा рдбॉ. рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рдоुрдХ्рдд рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рдмी рдЖрд░ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рдмिрд╣ाрд░ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп- рдоुрдЬрдл्рдлрд░рдкुрд░।
  • рдбॉ. рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╣рд╡ाрдИ рдЕрдб्рдбा рдиाрдЧрдкुрд░ рдоें рд╣ै, рдЬो рдкрд╣рд▓े рд╕ोрдиेрдЧांрд╡ рд╣рд╡ाрдИ рдЕрдб्рдбे рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиा рдЬाрддा рдеा।
  • рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХा рдПрдХ рдмрдб़ा рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рдЪिрдд्рд░ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕рдж рднрд╡рди рдоें рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।

рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдХे рдмाрд░े рдоें рд░ोрдЪрдХ рддрде्рдп

рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЕंрдмेрдбрдХрд░  рдХे рдмाрд░े рдоें рд░ोрдЪрдХ рддрде्рдп рдиीрдЪे рджिрдП рдЧрдП рд╣ैं-

  • рднाрд░рдд рдХे рдЭंрдбे рдкрд░ рдЕрд╢ोрдХ рдЪрдХ्рд░ рд▓рдЧрд╡ाрдиे рд╡ाрд▓े рдбाॅ. рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рднीрдорд░ाрд╡ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рд╣ी рдеे।
  • рдбॉрдХ्рдЯрд░ рднीрдорд░ाрд╡ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рд▓рдЧрднрдЧ 9 рднाрд╖ाрдУं рдХो рдЬाрдирддे рдеे।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдиे 21 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рддрдХ рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рднी рдзрд░्рдоों рдХी рдкреЭाрдИ рдХрд░ рд▓ी рдеी।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░ рдРрд╕े рдкрд╣рд▓े рдЗрди्рд╕ाрди рдеे рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЕрд░्рдерд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдоें PhD рд╡िрджेрд╢ рдЬाрдХрд░ рдХी рдеी।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕंрдмेрдбрдХрд░  рдХे рдкाрд╕ рд▓рдЧрднрдЧ 32 рдбिрдЧ्рд░िрдпां рдеी।
  • рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдЖрдЬाрдж рднाрд░рдд рдХे рдкрд╣рд▓े рдХाрдиूрди рдоंрдд्рд░ी рдеे।
  • рдмाрдмाрд╕ाрд╣ेрдм рдиे рджो рдмाрд░ рд▓ोрдХрд╕рднा рдЪुрдиाрд╡ рд▓реЬे, рд▓ेрдХिрди рджोрдиों рдмाрд░ рд╣ाрд░ рдЧрдП рдеे।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рд╣िрди्рджू рдорд╣ाрд░ рдЬाрддि рдХे рдеे, рдЬिрди्рд╣ें рд╕рдоाрдЬ рдЕрдЫूрдд рдордиाрддा рдеा।
  • рднीрдорд░ाрд╡ рдЕрдо्рдмेрдбрдХрд░ рдХрд╢्рдоीрд░ рдоें рд▓рдЧी рдзाрд░ा рдиंрдмрд░ 370 рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдеे।


Saturday, April 6, 2024

рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ (07 рдЕрдк्рд░ैрд▓ )

 

POSTER MAKING(SECONDARY SECTION)

POSTER MAKING (PRIMARY SECTION)

SCOUT AND GUIDE RALLY

SLOGAN WRITING COMPETITION(PRIMARY)

SLOGAN WRITING (SECONDARY)

POSTER MAKING COMPE

HEALTHY EATING CAMPAIGN




World Health Day :рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди (WHO) рдж्рд╡ाрд░ा рд╣рд░ рд╕ाрд▓ 7 рдЕрдк्рд░ैрд▓ рдХो 'рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕' рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд▓ोрдЧों рдоें рд╕ेрд╣рдд рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдлैрд▓ाрдиा рд╣ै। рдЗрд╕ рджिрди рджुрдиिрдпाрднрд░ рдоें WHO рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ेрдоिрдиाрд░, рдиाрдЯрдХ рдФрд░ рдХрдИ рдоाрдз्рдпрдоों рд╕े рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣рдиा рдХ्рдпों рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै, рдЗрд╕рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рд╕рдордЭाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХे рдоौрдХे рдкрд░ WHO рдж्рд╡ाрд░ा рджुрдиिрдпाрднрд░ рдоें рдлैрд▓ рд░рд╣ी рдирдИ рдмीрдоाрд░िрдпां, рдЙрдирдХा рдЗрд▓ाрдЬ рдФрд░ рдЗрди рдмीрдоाрд░िрдпों рдХा рдХाрд░рдг рдХ्рдпा рд╣ै, рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рд▓ोрдЧों рдХो рдЬाрдирдХाрд░ी рджी рдЬाрддी рд╣ै। рдоेрдбिрдХрд▓ рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдирдИ рдЦोрдЬ, рдирдИ рджрд╡ाрдУं рдФрд░ рдирдП рдЯीрдХों рдХी рдЦोрдЬ рдХे рдмाрд░े рдоें рднी рд▓ोрдЧों рдХे рдмीрдЪ рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдлैрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

рдЗрддिрд╣ाрд╕ : рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рдмाрдд рдХрд░ें, рддो рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди (WHO) рдиे рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ 1948 рдоें рд░рдЦा рдеा। рджुрдиिрдпाрднрд░ рдоें рдмрдв़рддे рдмीрдоाрд░िрдпों рдХे рдоाрдорд▓ों рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП, рд▓ोрдЧों рдХो рд╕ेрд╣рдд рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП WHO рдиे рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦा рдеा। WHO рдХे рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рдХे рдмाрдж рд▓рдЧрднрдЧ 2 рд╕ाрд▓ рддрдХ рджुрдиिрдпाрднрд░ рдХे рдХрдИ рджेрд╢ों рдиे рдЗрд╕ рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХिрдпा। рдЕंрдд рдоें рд╕рди 1950 рдоें 7 рдЕрдк्рд░ैрд▓ рдХो рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХो рдордиाрдпा рдЧрдпा। 
рддрдм рд╕े рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдеीрдо्рд╕ рдкрд░ рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। WHO рдХा рдХрд╣рдиा рд╣ै рдХि рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдоाрдирд╡ рдХा рдмुрдиिрдпाрджी рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рдЗрд╕ рджिрди рдХो рдордиाрдиे рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд▓ोрдЧों рдХो рдмिрдиा рдХिрд╕ी рдЖрд░्рдеिрдХ рдкрд░ेрд╢ाрдиी рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХрд░рд╡ाрдиा рд╣ै, рддाрдХि рд╕рдм рдиिрд░ोрдЧ рд░рд╣ рд╕рдХें। рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХी рдеीрдо рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рдПрдХ рдЕрдиोрдЦी рдеीрдо рдкрд░ рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХो рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। 
WHO рдиे рдЗрд╕ рд╕ाрд▓ "рдоाрдп рд╣ेрд▓्рде рдоाрдп рд░ाрдЗрдЯ" рдеीрдо рдХे рд╕ाрде рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХो рдордиाрдиे рдХा рдлैрд╕рд▓ा рдХिрдпा рд╣ै। рдоाрдп рд╣ेрд▓्рде рдоाрдп рд░ाрдЗрдЯ рдеीрдо рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै рдХि рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╣ी рдоाрдирд╡ рдХे рдЬीрд╡рди рдХी рдЕрд╕рд▓ी рдмुрдиिрдпाрдж рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी рдпрд╣ рдеीрдо рдпрд╣ рднी рджрд░्рд╢ाрддी рд╣ै рдХि рдЖрдкрдХी рд╕ेрд╣рдд рдЖрдкрдХा рд╣рдХ рд╣ै। рдЬो рд▓ोрдЧ рдмुрдиिрдпाрджी рд╕ुрд╡िрдзाрдУं рд╕े рдЬूрдЭ рд░рд╣े рд╣ैं рдпрд╣ рдеीрдо рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рдЬ्рдпाрджा рдЦाрд╕ рд╣ै। 
WHO рдХा рдоाрдирдиा рд╣ै рдХि рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдЖрд░्рдеिрдХ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпां рдХैрд╕े рднी рдХ्рдпों рди рд╣ो, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ेрд╡ाрдПं рдоिрд▓рдиा рдЙрд╕рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рдЗрди्рд╣ीं рдХाрд░рдгों рд╕े рджुрдиिрдпाрднрд░ рдХे рджेрд╢ों рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рд▓ोрдЧों рдХे рдл्рд░ी рдпोрдЬрдиाрдПं рд▓ाрддी рд╣ै, рддाрдХि рдХिрд╕ी рдХी рдЬाрди рдЗрд▓ाрдЬ рди рд╣ोрдиे рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рди рдЬाрдП। рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рджिрд╡рд╕ рдХे рдоौрдХे рдкрд░ рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХी рдФрд░ рд╕े рд╣рдо рд╕рднी рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рд╕े рдЕрдиुрд░ोрдз  рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдПрдХ рдк्рд░рдг рд▓ें, рдХि рд╡рд╣ рд░ोрдЬाрдиा рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕े рдЬुрдб़ी рдПрдХ рдПрдХ्рдЯिрд╡िрдЯी рдЬрд░ूрд░ рдХрд░ें। рдЖрдк рдЪाрд╣ें рддो рдПрдХ्рд╕рд░рд╕ाрдЗрдЬ, рдпोрдЧ рдпा рдлिрд░ рдлिрдЬिрдХрд▓ рдПрдХ्рд╕рд░рд╕ाрдЗрдЬ рдХो рдЕрдкрдиे рд░ूрдЯीрди рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдмрдиा рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЖрдк рд╣ेрд▓्рджी рдбाрдЗрдЯ рдХे рдЬрд░िрдП рднी рдЦुрдж рдХो рд╣ेрд▓्рджी рд░рдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

Friday, March 29, 2024

рдкुрд╕्рддрдХोंрдкрд╣ाрд░ 2024-25

  




рдкुрд╕्рддрдХोрдкрд╣ाрд░ рдЙрдд्рд╕рд╡ 2024


рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕ंрдЧрдарди рдиे рд╡рд░्рд╖ 2016 рдоें рдкुрд╕्рддрдХोрдкрд╣ाрд░ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХी। рдЗрд╕рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдж्рд╡ाрд░ा рдкिрдЫрд▓े рд╕рдд्рд░ рдХी рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ рдЕрди्рдп рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХो рднेंрдЯ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХी рдЬाрддी рд╣ै   рдЬिрд╕рд╕े рдкुрд░ाрдиी рдкाрда्рдп рдкुрд╕्рддрдХों рдХा  рдкुрдирд░्рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ो рд╕рдХे рдФрд░ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХो рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рдЦा рдЬा рд╕рдХे।

рдЕрдд: рдкिрдЫрд▓े рд╡рд░्рд╖ों рдХी рднांрддि рдЗрд╕ рд╡рд░्рд╖ рднी рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдк्рд░рдЧрддि рд╡िрд╣ाрд░ рдХे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों  рдиे рдЕрдкрдиी  рдкाрда्рдп рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рдмेрдЪрдиे рдХी рдмрдЬाрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХे рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХो рднेंрдЯ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा  рдЬिрд╕рд╕े рдЬрд░ूрд░рддрдоंрдж рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХो рдкुрд╕्рддрдХ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХी рдФрд░  рдПрдХ  рдХोрд╢िрд╢ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХो рдмрдЪाрдиे рдХी рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХी рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ  ।

Students donated their previous year textbooks to their juniors to 

  • Make Friends
  • Save Trees
  • Protect Environment
  • Reduce Global Warming
  • Help Others

Featured Post

VIGILANCE WEEK 2025

  VIGILANCE AWARENWSS WEEK QUIZ 2025 PLAY THE ONLINE QUIZЁЯСЖ  Check out your mail for e certificate  ,if you have secured 40 % marks in Quiz

Popular