|
рдиाрдо |
рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж |
|
рдоूрд▓ рдиाрдо |
рдзрдирдкрдд рд░ाрдп рд╢्рд░ीрд╡ाрд╕्рддрд╡ |
|
рдЙрд░्рджू рднाрд╖ा рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рдиाрдо |
рдирд╡ाрдмрд░ाрдп |
|
рдЬрди्рдо |
31 рдЬुрд▓ाрдИ, 1880 |
|
рдЬрди्рдо рдХा рд╕्рдерд▓ |
рд▓рдорд╣ी рдЧांрд╡, рдЬिрд▓ा-рд╡ाрд░рдгрд╢ी, рдЙрдд्рддрд░рдк्рд░рджेрд╢ |
|
рдкिрддा рдХा рдиाрдо |
рдЕрдЬाрдпрдмрд░ाрдп |
|
рдоाрддा рдХा рдиाрдо |
рдЖрдирди्рджी рджेрд╡ी |
|
рдоृрдд्рдпु |
8 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1936 |
|
рдкेрд╢ा |
рд▓ेрдЦрдХ рддрдеा рдЕрдз्рдпाрдкрдХ |
|
рднाрд╖ा |
рд╣िंрджी рддрдеा рдЙрд░्рджू |
|
рдкрдд्рдиी |
рд╢िрд╡рд░ाрдиी рджेрд╡ी |
|
рдк्рд░рдоुрдЦ рд░рдЪрдиाрдПँ |
рд╕ेрд╡ाрд╕рджрди, рдЧोрджाрди, рдЧрдмрди, рд░ंрдЧрднूрдоि, рдХрд░्рдорднूрдоि, рдоाрдирд╕рд░ोрд╡рд░, рдирдордХ
рдХा рджрд░ोрдЧा рдЗрдд्рдпाрджि |
|
рд╡िрдзाрдПँ |
рдиिрдмंрдз,
рдиाрдЯрдХ,
рдЙрдкрди्рдпाрд╕, рдХрд╣ाрдиी |
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдЬीрд╡рди
рдХा рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рд╡िрд╡рд░рдг
рдоुंрд╢ी
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХा рдЕрд╕рд▓ी рдиाрдо (Munshi
premchand real name) рдзрдирдкрдд рд░ाрдп
рд╢्рд░ीрд╡ाрд╕्рддрд╡ рдЬी рд╣ै рдЬो рдХी
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо рд╕े рдЬाрдиे рдЬाрддे рдеे, рдЗрдирдХा рдЬрди्рдо 31 рдЬुрд▓ाрдИ 1880 рддрдеा рдоृрдд्рдпु 8 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1936 рдХो рд╣ुрдИ рдеी। рдпे рд╣िंрджी рддрдеा рдЙрд░्рджू рдХे рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рддрдеा рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ
рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдЙрдкрди्рдпाрд╕рдХाрд░ рддрдеा рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░рдХ рдеे। рдЗрди्рд╣ोрдиे рдк्рд░ेрдоाрд╢्рд░рдо, рд░ंрдЧрднूрдоि, рд╕ेрд╡ाрд╕рджрди, рдиिрд░्рдорд▓ा, рдХрд░्рдорднूрдоि, рдЧोрджाрди, рдЧрдмрди, рдЗрдд्рдпाрджि рд▓рдЧрднрдЧ рдбेреЭ
рджрд░्рдЬрди рдХे рд▓рдЧрднрдЧ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд▓िрдЦे рд╣ैं рддрдеा рдкूрд╕ рдХी рд░ाрдд, рдмреЬे рдШрд░ рдХी рдмेрдЯी, рдХрдлрди, рдкंрдЪ рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░, рджो рдмैрд▓ों рдХी рдХрдеा, рдмूрдвी рдХाрдХी рдЬैрд╕े
рддीрди рд╕ौ рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦे рдЧрдП рд╣ैं।
рдк्рд░ेрдо
рдЪंрдж рдЬी рдХा рдЬрди्рдо рд╡ाрд░рдгрд╢ी рдЬिрд▓े рдХे рд▓рдорд╣ी рдЧांрд╡ рдХे рдХाрдпрд╕्рде рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें 31 рдЬुрд▓ाрдИ 1880 рдХो рд╣ुрдЖ рдеा, рдЙрдирдХे рдкिрддा рдХा рдиाрдо рдоुंрд╢ी
рдЕрдЬाрдпрдмрд░ाрдп рдеा рдЬो рдХी рд▓рдорд╣ी рдЧाँрд╡ рдоें рдбाрдХ рдоुंрд╢ी рдеे рддрдеा рдЙрдирдХी рдоाрддा рдХा рдиाрдо рдЖрдирди्рджी рджेрд╡ी
рдеा। рдЗрдирдХा рдоूрд▓ рдиाрдо рдзрдирдкрдд рд░ाрдп рд╢्рд░ीрд╡ाрд╕्рддрд╡ рдеा рддрдеा рдЗрдирдХो рдирд╡ाрдм рд░ाрдп рддрдеा рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо рд╕े рднी рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै।
рдк्рд░ेрдо рдЪंрдж рдЬी рд╣िंрджी рддрдеा рдЙрд░्рджू рдХे рдПрдХ рдорд╣ाрди рд▓ेрдЦрдХ рдеे, рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें
рдЗрдирдХा рдЕрдоूрд▓्рдп рдпोрдЧрджाрди рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдмंрдЧाрд▓ рдХे рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЙрдкрди्рдпाрд╕рдХाрд░ рд╢рд░рддрдЪंрдж्рд░ рдЪрдЯ्рдЯोрдкाрдз्рдпाрдп рдЬी рдиे рдЙрди्рд╣ें “рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╕рдо्рд░ाрдЯ” рдХрд╣рдХрд░ рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХिрдпा। рдЙрдирдХी
рдк्рд░ाрд░рдо्рднिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдЙрд░्рджू рддрдеा реЮाрд░рд╕ी рднाрд╖ा рдоें рд╣ुрдИ।
рдЬрдм
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХी рдЙрдо्рд░ 7 рд╕ाрд▓
рдеी рддрднी рдЙрдирдХी рдоाрддा рдХा рджेрд╣ांрдд рд╣ो рдЧрдпा рдеा рдФрд░ 16 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЙрдо्рд░ рдоें рдЙрдирдХे рдкिрддा
рдХी рднी рдоृрдд्рдпु рд╣ो рдЧрдпी рдЬिрд╕ рдХाрд░рдг рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди рдХाрдлी рд╕ंрдШрд░्рд╖ो рд╕े рдЧुрдЬрд░ा рд╣ै। рдЬрдм рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी
рдХी рдЙрдо्рд░ 15 рд╡рд░्рд╖ рдеी рддрдм рдкिрддा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдирдХा рдмाрд▓ рд╡िрд╡ाрд╣ рдХрд░рд╡ा рджिрдпा рдЧрдпा рдЬो рдХी рдЖрдЧे
рдЪрд▓рдХрд░ рд╕рдлрд▓ рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХा। рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рд╡िрдзрд╡ा рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рд╕рдорд░्рдерди рд╡ाрджी рдеे рдЗрд╕рд▓िрдП
рдЙрди्рд╣ोंрдиे 1906 рдоें рд╢िрд╡рд░ाрдиी рджेрд╡ी рдЬी рд╕े рдХिрдпा। рдЙрдирдХी рддीрди рд╕ंрддाрдиे рднी рдеी рдЬिрдирдХा рдиाрдо рд╢्рд░ीрдкрдд рд░ाрдп, рдЕрдоृрдд рд░ाрдп рдФрд░ рдХрдорд▓ा рджेрд╡ी рд╢्рд░ीрд╡ाрд╕्рддрд╡ рдеा। рдЗрдирдХो рдмрдЪрдкрди рд╕े рдкреЭрдиे рдХा
рдмрд╣ुрдд рд╣ी рд╢ोрдХ рдеा, 13 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рд╣ी рдЗрди्рд╣ोрдиे рддिрд▓िрд╕्рдо-рдП-рд╣ोрд╢рд░ुрдмा рдкреЭ рд▓िрдпा рдеा।
1898 рдоें рдЗрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдоैрдЯ्рд░िрдХ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХो рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рд╡рд╣
рдХिрд╕ी рд╕्рдеाрдиीрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХे рдкрдж рдкे рдиिрдпुрдХ्рдд рд╣ो рдЧрдП। рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдХी рдиौрдХрд░ी рдХे рд╕ाрде
рд╕ाрде рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрдвाрдИ рдЬाрд░ी рд░рдЦी рдФрд░ 1990 рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी,
реЮाрд░рд╕ी, рджрд░्рд╢рди рддрдеा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рд╕ाрде рдЗंрдЯрд░ рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХिрдпा। рдмाрдж рдоें рдк्рд░ेрдордЪंрдж
рдЬी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा 1919 рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी, реЮाрд░рд╕ी рддрдеा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХो рд▓ेрдХрд░ рдмी.рдП. рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХी। рд╕рди 1919 рдоें рдмी.рдП.
рдХो рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдЙрдирдХो рд╢िрдХ्рд╖ा рд╡िрднाрдЧ рдоें рдЗंрд╕्рдкेрдХ्рдЯрд░ рдХे рдкрдж рдкрд░ рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░
рджिрдпा рдЧрдпा।
рдоुंрд╢ी
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЬीрд╡рди
рд╡рд░्рд╖
1901
рд╕े
рд╣ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЬीрд╡рди рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЧрдпा рдеा, рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдоें рд╡ो рдирд╡ाрдм рд░े рдХे
рдиाрдо рд╕े рдЙрд░्рджू рдоें рд▓िрдЦा рдХрд░рддे рдеे, рдЙрдирдХा рдкрд╣рд▓ा рдЙрд░्рджू рдЙрдкрди्рдпाрд╕ “рдЕрд╕рд░ाрд░े рдордЖрдмिрдж” рд╣ै рдпрд╣ рдзाрд░ाрд╡ाрд╣िрдХ рд░ूрдк рдоें
рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХा рд╣िंрджी рд░ूрдкांрддрд░рдг рджेрд╡рд╕्рдеाрди рд░рд╣рд╕्рдп рдиाрдо рд╕े рд╣ुрдЖ। рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж
рдЬी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджूрд╕рд░ा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ ‘рд╣рдордЦुрд░्рдоा рд╡ рд╣рдорд╕рд╡ाрдм’ рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ рдЬो
рдХी рд╣िंрджी рдоें рдк्рд░ेрдоा рдиाрдо рд╕े 1907 рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ। 1908 рдоें рдЗрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдкрд╣рд▓ा рдХрд╣ाрдиी
рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ “рд╕ोрдЬे рд╡рддрди” рдЬो рдХी рджेрд╢рднрдХ्рддि рдХी рднाрд╡рдиा рд╕े
рдкрд░िрдкूрд░्рдг рдеा рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдоें рджेрд╢рднрдХ्рддि рдХी рднाрд╡рдиा рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг
рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХोрдк्рд░рддिрдмंрдзिрдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдЧрдпा рддрдеा рдЗрд╕рдХी рд╕рднी рдк्рд░рддिрдпाँ
рдЬрдм्рдд рдХрд░ рд▓ी рдЧрдпी рдФрд░ рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдирд╡ाрдм рд░ाрдп рдХो рди рд▓िрдЦрдиे рдХी рд╣िрджाрдпрдд рджी рдЧрдпी।
рдХрд╣ाрдиी
рдк्рд░ेрдордЪंрдж
рдЬी рдХे рдЕрдзिрдХрддрдо рдХрд╣ाрдиिрдпों рдоें рдордз्рдпрдо рддрдеा рдиिрдо्рди рд╢्рд░ेрдгी рдХे рдХा рдЪिрдд्рд░рдг рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдбॉ॰ рдХрдорд▓рдХिрд╢ोрд░ рдЧोрдпрдирдХा рдЬी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдоुंрд╢ी
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХी рд╕рднी рд╣िंрджी рдЙрд░्рджू рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рд░рдЪрдиाрд╡рд▓ी рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
рдЗрдирдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХुрд▓ 301 рдХрд╣ाрдиिрдпां рд▓िрдЦी рдЧрдпी рд╣ैं рдЗрдирдоे
рд╕े рднी 3 рдЕрдк्рд░ाрдк्рдп
рд╣ैं। рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХा рдкрд╣рд▓ा рдХрд╣ाрдиी рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рд╕ोрдЬे рд╡рддрди рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।
рдиाрдЯрдХ
рдк्рд░ेрдордЪंрдж
рдЬी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо, рдХрд░्рдмрд▓ा
рддрдеा рдк्рд░ेрдо рдХी рд╡ेрджी рдЬैрд╕े рдиाрдЯрдХों рдХी рд░рдЪрдиा рдХी। рдпे рдиाрдЯрдХ рд╢िрд▓्рдк рддрдеा рд╕ंрд╡ेрджрдиा
рдХे рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд▓ेрдХिрди рдЙрди्рд╣ें рдиाрдЯрдХों рдоें рдХрд╣ाрдиिрдпो рддрдеा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдХे рдЬिрддрдиी рд╕рдлрд▓рддा рдирд╣ीं
рдоिрд▓ рдкाрдИ।
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХा рдЬрди्рдо рдХрдм рд╣ुрдЖ ?
рдк्рд░ेрдо рдЪंрдж рдЬी рдХा рдЬрди्рдо рд╡ाрд░рдгрд╢ी рдЬिрд▓े рдХे рд▓рдорд╣ी рдЧांрд╡ рдХे рдХाрдпрд╕्рде
рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें 31 рдЬुрд▓ाрдИ 1880 рдХो рд╣ुрдЖ рдеा।
рдоुंрд╢ी
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХी рдоृрдд्рдпु рдХрдм рд╣ुрдИ ?
рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХी рдоृрдд्рдпु 8 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1936 рдХो рд╣ुрдИ рдеी।
рдоुंрд╢ी
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд░рдЪрдиाрдПँ рдХौрди рдХौрди рд╕ी рд╣ैं ?
рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд░рдЪрдиाрдПँ рд╕ेрд╡ाрд╕рджрди, рдЧोрджाрди, рдЧрдмрди, рд░ंрдЧрднूрдоि, рдХрд░्рдорднूрдоि, рдоाрдирд╕рд░ोрд╡рд░, рдирдордХ рдХा рджрд░ोрдЧा рдЗрдд्рдпाрджि рдеी।
рдоुंрд╢ी
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХी рд╢ाрджी рдХिрд╕рд╕े рд╣ुрдИ рдеी ?
рдЬрдм рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рдХी рдЙрдо्рд░ 15 рд╡рд░्рд╖ рдеी рддрдм рдкिрддा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा
рдЙрдирдХा рдмाрд▓ рд╡िрд╡ाрд╣ рдХрд░рд╡ा рджिрдпा рдЧрдпा рдЬो рдХी рдЖрдЧे рдЪрд▓рдХрд░ рд╕рдлрд▓ рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХा। рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬी рд╡िрдзрд╡ा
рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рд╕рдорд░्рдерди рд╡ाрджी рдеे рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे 1906 рдоें рд╢िрд╡рд░ाрдиी рджेрд╡ी рдЬी рд╕े
рдХिрдпा।
рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдоाрддा рдкिрддा рдХा рдиाрдо рдХ्рдпा рдеा ?
рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдкिрддा рдХा рдиाрдо рдоुंрд╢ी рдЕрдЬाрдпрдмрд░ाрдп рдеा рдЬो рдХी
рд▓рдорд╣ी рдЧाँрд╡ рдоें рдбाрдХ рдоुंрд╢ी рдеे рддрдеा рдЙрдирдХी рдоाрддा рдХा рдиाрдо рдЖрдирди्рджी рджेрд╡ी рдеा।











